تاریخ مشمولیت برای مودیانی‌ که در حال فعالیت هستند از تاریخ فراخوان و برای مودیانی که بعد از تاریخ فراخوان شروع به فعالیت رسمی نموده‌اند، از تاریخ شروع فعالیت آن‌ها می‌باشد. مودیان از تاریخ مشمولیت ملزم به صدور و ارسال صورتحساب‏های الکترونیکی به سامانه مودیان می‌باشند.

کلیه صاحبان مشاغل (صنفی و غیرصنفی) و اشخاص حقوقی موضوع فصل چهارم و پنجم باب سوم قانون مالیات‏های مستقیم مصوب3/12/1366 با اصلاحات و الحاقات بعدی آن.

حسب دستورالعمل صدور صورتحساب الکترونیکی، سه نوع صورتحساب پیش‌بینی شده است‌که عبارتند از:

صورتحساب الکترونیکی نوع اول، صورتحسابی است با اطلاعات هویتی فروشنده و خریدار، کالا‌/خدمت فروش رفته.
صورتحساب الکترونیکی نوع دوم، صورتحسابی است با اطلاعات کامل فروشنده، اطلاعات کامل کالا‌/خدمت و بدون اطلاعات خریدار.
صورتحساب الکترونیکی نوع سوم، رسید پرداخت وجه صادره از دستگاه کارتخوان بانکی یا درگاه الکترونیکی پرداخت دارای شماره منحصر به فرد مالیاتی که حسب مقررات اعلامی سازمان امور مالیاتی کشور، به عنوان پایانه فروشگاهی فروشنده پذیرفته شده است.

تفاوت صورتحساب الکترونیکی نوع اول و دوم در ضرورت درج اطلاعات خریدار است. در معاملات فعالان اقتصادی با یکدیگر (B2B) که درج اطلاعات کامل خریدار الزامی است، صورتحساب الکترونیکی باید از نوع اول صادر شود. درصورتحساب الکترونیکی نوع دوم (فروش به مصرف کننده نهایی) درج اطلاعات خریدار در صورتحساب الکترونیکی ضروری نمی‌باشد.

تاکنون هفت الگو برای صورتحساب الکترونیکی نوع اول درنظر گرفته شده است که شامل: 1-فروش 2-فروش ارزی 3-طلا، جواهر و پلاتین 4-قرارداد پیمانکاری 5-قبوض خدماتی 6-بلیط هواپیما 7- صادرات ‌می‌باشد.
جزییات آن در سند “دستورالعمل صدور صورتحساب الکترونیکی”‌ در ‌درگاه سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی ‌‌intamedia.ir‌ بخش پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان‌، گزینه آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها و نرم‌افزارهای مرتبط قابل بهره‌برداری می‌باشد.

ارسال اطلاعات صورتحساب الکترونیکی به صورت مستقیم توسط مودی;
ارسال اطلاعات صورتحساب الکترونیکی توسط شرکت معتمد – با کلید مودی;
ارسال اطلاعات صورتحساب الکترونیکی توسط شرکت معتمد- با کلید شرکت معتمد;
ارسال اطلاعات صورتحساب الکترونیکی توسط سامانه‌های دولتی.

این روش، ویژه مودیانی است که ارسال اطلاعات صورتحساب الکترونیکی به سامانه مودیان به صورت مستقیم و توسط مودی صورت می‌پذیرد. در این روش مسئولیت ارسال با شخص مودی است.

دراین روش شرکت معتمد اطلاعات صورتحساب الکترونیکی مودی را دریافت و با استفاده از کلید خصوصی و زیرساخت‌های خود اقدام به صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی می‌نماید. مسئولیت صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی با شرکت معتمد ارائه‌کننده خدمات مالیاتی خواهد بود.

در این روش، می‌بایست مودی در کارپوشه خود ارسال اطلاعات به سامانه مودیان توسط سامانه‌های دولتی را انتخاب نماید. در این صورت، امکان ارسال اطلاعات از سامانه‏های دولتی امکان‏پذیر خواهد شد. مسئولیت صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی با مودی است..

• تولید کلید خصوصی و فایل درخواست گواهی (CSR) مطابق با دستورالعمل مرکز میانی مورد نظر
• ارسال فایل CSR به مرکز میانی
• دریافت فایل گواهی الکترونیکی امضای دیجیتال/مهرسازمانی از مرکز میانی
• استخراج کلید عمومی از گواهی الکترونیکی امضای دیجیتال/مهر سازمانی مطابق با راهنمای استخراج کلید عمومی از امضای دیجیتال/مهرسازمانی که در درگاه سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی www.intamedia.ir بارگذاری شده است.
• بارگذاری کلید عمومی استخراج شده از گواهی الکترونیکی امضای دیجیتال/مهر سازمانی در کارپوشه مودیان
• وارد کردن کلید خصوصی در پایانه فروشگاهی/ سیستم صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی مطابق دستورالعمل شرکت تولید کننده پایانه فروشگاهی/ سیستم صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی
• امضای صورتحساب‌های الکترونیکی و درخواست‌های ارسالی به سامانه مودیان مطابق با سند دستورالعمل نحوه اتصال به سامانه مودیان که در درگاه سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی www.intamedia.ir بارگذاری شده است.

• مجهز کردن پایانه فروشگاهی/ سیستم صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی به قابلیت ارتباط با توکن و استفاده از گواهی الکترونیکی امضای دیجیتال/مهرسازمانی موجود روی آن
• مراجعه به مرکز میانی مورد نظر و اخذ توکن حاوی گواهی الکترونیکی امضای دیجیتال/مهر سازمانی
• استخراج کلید عمومی از گواهی الکترونیکی امضای دیجیتال/مهر سازمانی مطابق با راهنمای استخراج کلید عمومی از امضای دیجیتال/مهرسازمانی که در درگاه سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی www.intamedia.ir بارگذاری شده است.
• بارگذاری کلید عمومی استخراج شده از گواهی الکترونیکی امضای دیجیتال/مهر سازمانی در کارپوشه مودیان
• اتصال توکن سخت افزاری به پایانه فروشگاهی/ سیستم صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی
• امضای صورتحساب‌های الکترونیکی و درخواست‌های ارسالی به سامانه مودیان مطابق با سند دستورالعمل نحوه اتصال به سامانه مودیان که در درگاه سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی www.intamedia.ir بارگذاری شده است.

ماژول امن سخت افزاری (Hardware Security Module)، سخت افزاری مخصوص عملیات رمزنگاری است که جهت تولید و نگهداری امن کلیدهای رمزنگاری ساخته شده است. از وظایف HSM می‌توان به تولید و نگهداری امن کلیدهای رمزنگاری، و ارائه سرویس‌های مرتبط با رمزگذاری، رمزگشایی، احراز هویت و امضای دیجیتال اشاره کرد. استفاده از HSM در صورتی توصیه می‌شود که به تعداد بالای امضای صورتحساب‌های الکترونیکی در ثانیه نیاز است.

مودی با توجه به نیاز کسب وکاری و قابلیت پایانه فروشگاهی/ سیستم صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی در ارتباط و استفاده از کلید خصوصی مرتبط با گواهی الکترونیکی یکی از روش های زیر را برای درخواست و دریافت گواهی الکترونیکی انتخاب می‌کند:

• توکن سخت افزاری: با توجه به بررسی‌های صورت گرفته و نظر به اینکه تعداد امضا در ثانیه توکن سخت افزاری حدودا 2 می‌باشد، کسب و کارهای کوچک و متوسط با تعداد صورتحساب محدود یا متوسط، می‌توانند از توکن جهت نگهداری کلید خصوصی و ارسال صورتحساب های الکترونیکی استفاده نمایند. (لازم به ذکر است جهت استفاده از توکن سخت افزاری می بایست پایانه فروشگاهی/ سیستم صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی قابلیت ارتباط و استفاده از توکن سخت افزاری را داشته باشد.)
• HSM: با توجه به بررسی‌های صورت گرفته و نظر به اینکه تعداد امضا در ثانیه HSM‌های داخلی 250 و بیش از آن می‌باشد، توصیه می‌شود مودیان/شرکت‌های معتمد با تعداد صورتحساب‌های بالا از HSM جهت نگهداری کلید خصوصی و ارسال صورتحساب های الکترونیکی استفاده نمایند تا علاوه بر تأمین امنیت کلید خصوصی، امکان امضای تعداد بیشتری صورتحساب در ثانیه را داشته باشند. شایان ذکر است منعی برای استفاده از HSM برای سایر مودیان وجود ندارد.
• ماژول رمزنگاری نرم افزاری: امکان استفاده از این ماژول برای مودیانی است که به دلایل مختلف امکان استفاده از توکن سخت افزاری یا HSM را ندارند این دسته از مودیان می‌‌توانند با مسئولیت خود از گواهی‌های نرم‌افزاری جهت اتصال به سامانه مودیان و ارسال صورتحساب های الکترونیکی استفاده کرده و کلید خصوصی متناظر با گواهی را در ماژول رمزنگاری نرم‌افزاری نگهداری نمایند.

مرکز دولتی صدور گواهی الکترونیکی ریشه با توجه به ریسک‌های امنیتی مورد اشاره در سند «استاندارد ملی الزامات امنیتی پودمان‌های رمزنگاری زیر ساخت کلید عمومی‌» که در وبسایت مرکز ریشه به نشانی www.rca.gov.ir موجود است، موکدا توصیه می‌کند مالکان گواهی از ماژول‌های رمزنگاری سخت‌افزاری (شامل توکن و HSM) جهت نگهداری کلید خصوصی استفاده نمایند. با این وجود، با توجه به الزامات موجود، امکان نگهداری کلیدهای خصوصی متناظر با گواهی‌های الکترونیکی سطح 2 اطمینان در ماژول‌های رمزنگاری نرم‌افزاری، با مسئولیت مالک گواهی، وجود دارد.

در صورتی که مودی

• گواهی الکترونیکی توکن سخت افزاری منطبق با مشخصات اسناد سامانه مودیان در اختیار داشته باشد.
• تعداد صورتحساب‌های محدود یا متوسطی داشته باشد.
• دارای پایانه فروشگاهی/ سیستم صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی مجهز به قابلیت ارتباط و استفاده از کلید خصوصی موجود در توکن برای امضای صورتحساب‌های الکترونیکی و درخواست‌های ارسالی به سامانه مودیان باشد.

نیازی به تهیه گواهی دیگری ندارد. در غیر این صورت با توجه به نیاز کسب وکاری و پایانه فروشگاهی/ سیستم صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی خود، می تواند نسبت به تهیه گواهی الکترونیکی مهر سازمانی به روش CSR (نرم افزاری) اقدام نماید. مسئولیت حقوقی نگهداری و حفاظت از کلید خصوصی در این روش صرفا به عهده مالک گواهی است.

در حال حاضر امکان دریافت چند گواهی الکترونیکی امضای دیجیتال برای شخص حقیقی از یک مرکز میانی وجود ندارد لیکن در صورت نیاز، مودی حقیقی می‌تواند چند گواهی الکترونیکی امضای دیجیتال را از مراکز میانی مختلف دریافت نماید.

بله، این امکان وجود دارد. اشخاص حقوقی می‌توانند در صورت نیاز برای هر یک از واحدهای سازمانی ذیربط چند گواهی الکترونیکی مهر سازمانی دریافت کنند.

سخت افزاری از نوع Plug and Play است که از طریق درگاه USB به سیستم رایانه کاربر متصل می‌شود. توکن سخت افزاری دارای تراشه کارت هوشمندی است که الگوریتم‌های رمزگذاری پایه را به صورت onboard پشتیبانی می‌کند و در آن امکان نگهداری چندین گواهی الکترونیکی وجود دارد. توکن های سخت افزاری دارای رمز پیشفرض می باشند که می بایست از محل تهیه توکن سخت افزاری دریافت گردد.

رمز پیشفرض کاربر توکن (User PIN) از طرف شرکت تولید کننده توکن سخت افزاری ایجاد شده و هنگام تهیه توکن به خریدار اعلام می‌‌شود. هنگام اتصال و استفاده از توکن، ورود این رمز توسط کاربر الزامی‌ است. پیشنهاد می‌‌گردد برای جلوگیری از سوء استفاده از توکن، رمز عبور پیش فرض تغییر داده شود. در صورت فراموشی کد pin یا قفل شدن توکن باید با به بخش پشتیبانی و راهنمای شرکت تولید کننده آن مراجعه کرد.

در صورت فراموشی کد pin یا قفل شدن توکن باید با به بخش پشتیبانی و راهنمای شرکت تولید کننده آن مراجعه کرد.

مودیان در صورت نیاز به توکن سخت افزاری می‌بایست از توکن‌های مورد تایید مرکز دولتی صدور گواهی الکترونیکی ریشه به آدرس www.rca.gov.ir استفاده نمایند.

خیر، کلید خصوصی از توکن سخت افزاری قابل استخراج نیست. پایانه فروشگاهی/سیستم صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی می‌‌بایست مجهز به قابلیت ارتباط و استفاده از کلید خصوصی موجود در توکن برای امضای صورتحساب‌های الکترونیکی و درخواست‌های ارسالی به سامانه مودیان باشد.

بله، در این روش کلید خصوصی توسط خود مالک گواهی تولید می‌گردد و مسئولیت حقوقی نگهداری و حفاظت از آن صرفا به عهده مالک گواهی است.